کد مطلب:330735 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:492

گنجینه کتابخانه » مناسبت ها » رمضان »»» فهرست کتاب

آداب خرید و فروش

1. مستحب است كه انسان آگاه باشد از احكام شرعی تجارتی كه مشغول آن است برای این كه عقد صحیح و فاسد را از یكدیگر بشناسد.(674)

2. مستحب است كه انسان بین مشتریان خود فرق نگذارد و با همه مشتریان به یك نحو رفتار كند و در نرخ جنس با همه آنها، به انصاف رفتار كند.(675)

3. مستحب است كه اگر مشتری یا فروشنده از معامله ای كه كرده اند، پشیمان شدند و از دیگری درخواست بهم زدن معامله را كردند، دیگری بپذیرد و معامله را بر هم بزند. (676)

4. مستحب است كه با بایع (فروشنده ) متاع خود را برای جلب مشتری ناآگاه كه از باطن كار خبر ندارد، زینت ندهد. ولی اگر زینت متاع در بین مردم مطلوب باشد، مانعی ندارد.(677)

5. مستحب است كه اگر متاع ، عیبی دارد آن را برای مشتری بیان كند چه عیب ظاهری باشد و چه عیب باطنی . (678)

6. مستحب است كه در خرید و فروش ، هیچ یك از مشتری و فروشنده سوگند نخورند.(679)

7. مستحب است كه در خرید و فروش سختگیری نشود و آسان گرفته شود (به اصطلاح عامیانه چانه زده نشود.) خصوصا در خریدن وسایل عبادت مثل چیزهایی كه برای حج می خرند (لباس احرام ، گوسفند قربانی ) یا پارچه كفن و سجاده و تسبیح كه در اینها آسان گرفتن ، ثوابش بیشتر و استحبابش شدیدتر است .(680)

8. مستحب است كه مشتری بعد از خریداری ، سه مرتبه تكبیر بگوید و سپس شهادتین را یاد كند. همچنین سزاوار است كه بعد از تكبیر و شهادتین ، این دعا را بخواند اللهم انی اشتریته ... یعنی پروردگارا! من این متاع را خریده ام و از خیر تو در آن می طلبم ، پس برای من در آن خیری قرار ده ، خداوندا! من این مال را خریداری كرده ام و از فضل تو در آن می طلبم ، پس برای من در آن ربحی (سودی ) قرار ده ، خدایا! من این مال را خریده ام و در آن از رزق و روزی تو می طلبم ، پس برای من در این مال ، روزی قرار ده . (681)

9. مستحب است كه هر یك از بایع (فروشنده ) و مشتری ، مال دیگری را كمتر بگیرد و مال خود را زیادتر بدهد.(682)

10. مستحب است كه هر یك از بایع و مشتری ، متاع خود را تعریف و متاع دیگری را بدگویی نكند.(683)

11. مستحب است كه از مشتریان مؤ من ، موقعی كه آذوقه و خوراك برای خود و خانواده اشان خریداری می كنند، سود گرفته نشود.(684)

12. مستحب است از كسی كه بایع به او وعده احسان و نیكی داده است ، سود گرفته نشود؛ مثلا بایع (فروشنده ) به مشتری بگوید: (بیا از من بخر كه احسان به تو می كنم ) در این صورت مستحب شدید است كه سودی از مشتری گرفته نشود.(685)

13. مستحب است كه چه برای تاجر و چه غیر تاجر، چه بازاری و چه مردم عادی ، زود به بازار نرود و دیر از بازار نیاید. به این دلیل كه در روایت آمده است كه بازار، جای شیاطین است ؛ همان طور كه مسجد جای ملائكه هاست . (686)

14. مستحب است كه با مردمان پست فطرت ، معامله نشود.

15. مستحب است كه با كسانی كه در كسبشان بركت نیست و به اصطلاح معروف ، شانس ندارند و به هر كاری دست می زنند نفعی در آن نمی بینند و دنیا از آنها رو برگردانده است ، معامله نشود.

16. مستحب است كه با كسانی كه مرض و نقص بدنی دارند مثل كور، لنگ و كسی كه مرض خوره یا پیسی دارد، معامله نشود.

17. مستحب است كه با كفار ذمی كه در ذمه حكومت اسلامی می باشند، معامله نشود.

18. مستحب است با كسانی كه اموالشان شبه ناك است مثل ستمكاران ، معامله نشود.

19. مستحب است كسی كه وزن نمودن یا كیل نمودن را بلد نیست ، عهده دار این كار نشود.

20. مستحب است كه از طلوع فجر (سپیده صبح ) تا طلوع آفتاب ، خرید و فروش و تجارت نكنند؛ زیرا وقت مزبور، وقت دعا و مسئلت از خداوند متعال است .

21. مستحب است كه مؤ من در معامله برادر مؤ منش وارد نشود چه در خرید و چه در فروش .

22. مستحب است كه صحرانشین و یا روستانشین ناآشنا، متاعی را كه از محل خود، برای فروختن به شهر می آورد، یك شهرنشین ، وكیل برای فروش آن نشود.

23. مستحب است كه به پیشواز كاروانی كه از روستا حركت كرده و به طرف شهر می آید نروند و با آنها خرید و فروش نكنند (قبل از رسیدن كاروان به شهر).(687)

24. مستحب است كه طعام (گندم ، جو، خرما، كشمش ، روغن حیوان ، روغن زیتون و نمك ) را به امید اینكه گران شود بفروشند، احتكار نكنند. البته در صورت نیاز مردم به طعام ، احتكار حرام می باشد.(688)

25. مستحب است كه در اجناسی كه در بعضی از شهرها، عددی فروخته می شوند - مثل تخم مرغ و گردو - ربا گرفته نشود.(689)

26. برای مشتری مستحب است كه متاع كشیدنی یا پیمانه ای را قبل از تحویل گرفتن آن نفروشد.(690)

27. تجارت كردن در جایی كه غرض از تجارت و خرید و فروش این است كه خانواده اش را در رفاه و آسایش بیشتر قرار دهد، مستحب می باشد.(691)

28. در موردی كه شخص بخواهد به مؤ منین ، سود و نفع برساند، تجارت كردن مستحب است .(692)

29. تجارت كردن در موردی كه شخص بخواهد به وسیله تجارت ، به فقرایی كه احتیاجشان به حد اضطرار نرسیده ، نفعی برساند، مستحب است .(693)

30. مستحب است كه انسان در طلب رزق و روزی میانه رو باشد، نه تنبلی و سهل انگاری كند و نه حرص بورزد.(694)

مكروهات خرید و فروش

1. مكروه است كه فروشنده ، جنس خود را ستایش كند.(695)

2. مكروه است كه مشتری جنسی را كه می خواهد بخرد، مذمت كند.(696)

3. مكروه است كه هنگام خرید و فروش ، هر یك از مشتری یا فروشنده ، سوگند یاد كنند؛ چرا كه سوگند دروغ حرام است . (697)

4. كراهت دارد كه فروشنده جنس را در جایی كه در اثر تاریكی یا دلیل نقص كالا مشخص نمی شود، بفروشد.(698)

5. كراهت دارد كه بدون ضرورت و احتیاج ، از مؤ من سود گرفته شود.(699)

6. سود گرفتن از كسی كه به وی وعده احسان داده شده است ، كراهت دارد؛ مگر آنكه چاره ای از گرفتن فائده و سود نداشته باشد.(700)

7. مكروه است كه معامله را بین طلوع فجر و طلوع خورشید، انجام دهند.

8. مكروه است كه انسان قبل از سایر كسبه ، داخل بازار شود و بعد از همه بیرون برود.(701)

9. كراهت دارد كه انسان با فرومایگان و كسانی كه از بیهوده سخن گفتن و نحوه قضاوت دیگران درباره خود پروا ندارند، معامله كند.(702)

10. كراهت دارد كه انسان بدون داشتن تخصص و آگاهی متعرض كیل و وزن مكیل و موزون و شمارش شمردنیها و مساحت متر كردنیها شود.(703)

11. مكروه است كه بعد از عقد معامله ، خریدار از فروشنده بخواهد قیمت معین شده را كم كند.(704)

12. وارد شدن در معامله ای كه قبلا مؤ منی گفتگویش را انجام داده و می خواهد آنرا بخرد، مكروه است . (705)

13. از خرید و فروش ها و تجارت مكروه ، صرافی كردن است ؛ چرا كه در روایت آمده است كه صراف به واسطه عمل مزبور، از ربا محفوظ نیست . (706)

14. كفن فروشی نیز كراهت دارد. علت كراهت آن این است كه كفن فروش ‍ همواره آرزوی مرگ مردم یا شیوع بیماری عمومی از قبیل وبا كه مرگ عده ای را به دنبال دارد، می كند تا بدان وسیله ، سود برد.(707)

15. غلام فروشی نیز كراهت دارد. در روایتی از پیغمبر اكرم صل الله علیه و آله چنین وارد شده است كه : بدترین (كم خیرترین و كم بركت ترین ) مردم ، كسی است كه مردم فروشی كند.(708)

16. احتكار طعام از تجارتهای مكروه است در صورتی كه مردم به آن احتیاج نداشته باشند وگرنه حرام می باشد.(709)

17. از شغلها و تجارتهای مكروه دیگر ذبح كردن حیوانات است (البته قصابی كردن برای فروش گوشت ، مكروه نمی باشد). به دلیل این كه در روایت آمده است كه این كار، سبب سنگدلی و بی رحمی می شود و در روایت وارد شده است كسی كه سنگدل باشد، از رحمت خدا دور است . (710)

18. از تجارتهای مكروه دیگر، جهاندن حیوان نر بر ماده است ؛ بدلیل پستی تكسب به آن (كه به این صورت است : كسی كه حیوان نر دارد آن را اجاره دهد برای جهاندن بر ماده تا آبستن شود و در عوض آن مزد بگیرد.)

19. معامله با مالی كه اطفال بدست می آورند، مكروه است البته در صورتی كه معلوم نباشد طفل ، مال را از چه راهی بدست آورده است (از راه حلال یا حرام ). زیرا این احتمال وجود دارد كه این مال از راه حرام باشد.(711)

20. معامله كردن با كسی كه از حرام اجتناب نمی كند، یعنی در معاملاتش ‍ نسبت به حرام بی باك است ، كراهت دارد.(712)

21. از شغلهای مكروه این است كه شخص كار خود را، خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دهد.(713)

---

674- النضيد، ج 10، ص 386.

675- همان ، ص 387.

676- همان ، ص 389.

677- همان ، ص 398.

678- همان .

679- همان ، ص 399.

680- النضيد، ج 10، ص 400.

681- همان ص 401.

682- همان ، ص 402.

683- همان ، ص 403.

684- همان ، ص 404.

685- همان ، ص 405.

686- النضيد، ج 10، ص 406.

687- همان ، ص 424 - 407 .

688- النضيد، ج 10، ص 429.

689- همان ، ص 434.

690- همان ، ص 438.

691- همان ، ص 106.

692- همان .

693- همان .

694- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 3، ص 14.

695- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 3، ص 14.

696- همان .

697- همان .

698- همان .

699- همان .

700- همان .

701- همان .

702- همان .

703- همان .

704- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 3، ص 14.

705- همان .

706- النضيد، ج 10، ص 92.

707- همان .

708- همان .

709- همان ، ص 93.

710- همان ، ص 94.

711- النضيد، ج 10، ص 100.

712- همان ، ص 104.

713- توضيح المسائل ، م 2054.